Hengevelde stond twee minuten stil bij oorlogsslachtoffers, veel jeugd aanwezig

Bij het oorlogsmonument in Hengevelde is gisterenavond Nationale Dodenherdenking gehouden. Iets voor achten legden belangstellenden een krans of bloemen bij het monument, waarna om 20.00 uur twee minuten stilte in acht werden genomen. Kasper Put voerde het woord namens de Hengeveldse gemeenschap, Amuzant speelde de muziek en VVD-raadslid Gerda Bruins deed een woordje namens de gemeente. De voordracht van zowel Kasper Put als Gerda Bruins is hieronder te lezen. Opvallend was dat onder de ongeveer 200 aanwezigen veel jeugd aanwezig was. Zij luisterden keurig naar de toespraken, muziek en legden ook een krans of bos bloemen ter nagedachtenis aan de overledenen.

Kasper Put:

4 mei, een dag waarop we in Nederland de oorlogsslachtoffers herdenken. Mensen die gevochten hebben voor hun eigen, maar uiteindelijk ook onze, vrijheid. Het is dan ook mooi om te zien dat verschillende generaties hier nu aanwezig zijn. Velen hier hebben de oorlog gelukkig zelf niet meegemaakt. Maar ouders, grootouders en overgrootouders wel. Daarbij zijn helaas vele mensen omgekomen en ook Hengevelde bleef niet buiten schot in 1943. Daarom staan wij vandaag stil bij oorlogsslachtoffers, maar zeker ook bij oorlogshelden. Dappere mensen die destijds hun leven hebben geriskeerd om te vechten voor betere tijden, zoals nu anno 2019.

Maar herdenken gaat nog verder. We herdenken ook de mensen die zijn omgekomen bij andere vredesmissies. Oorlog is namelijk dichterbij dan ooit. Huidige generaties weten weliswaar niet letterlijk hoe het is om in een oorlogsgebied te leven, maar zien online wel haarscherpe beelden van oorlogen elders in de wereld. De mogelijkheden van onze digitale wereld zijn eindeloos, maar tegelijkertijd ook grenzeloos. Beelden van gruwelijke oorlogsdaden of laffe terroristische daden staan soms gewoon in onze tijdlijn, ongevraagd. Even een klein voorbeeld. Ik ben docent op een middelbare school in Hengelo en stond onlangs nog met een leerling te praten na de les. Die zei: ‘Meneer heeft u gezien wat er in Nieuw-Zeeland is gebeurd?’ Ik zei dat ik er nog niets van gehoord had, omdat ik die ochtend les had. En net toen ik die woorden had uitgesproken draaide deze leerling zijn mobiel om en zag ik vanuit het perspectief van een terrorist hoe tientallen mensen werden neergeschoten. ‘Ziek he?’ zei hij. Waarna ik hem zei dat dit inderdaad een laffe en zieke daad is. Uiteraard heb ik nog een gesprek gehad met deze leerling, dat hij dit soort dingen beter niet kan opzoeken en kijken. ‘Weet ik wel, maar ik kreeg de link al 4 keer doorgestuurd dus ik ging toch kijken!’ Wat ik hiermee wil zeggen is: gruwelijke beelden komen op ons af. We hoeven er geen moeite voor te doen. Een soortgelijk bloedbad als dit zal tijdens de Tweede Wereldoorlog ongetwijfeld ook meerdere malen hebben plaatsgevonden, maar nu kijkt de hele wereld vaak ongevraagd mee. Wat dat betreft spreken oorlog en inperking van vrijheden, voor welke generatie dan ook, helaas niet tot de verbeelding. Het is dan ook belangrijk om te blijven herdenken en ons in te blijven zetten voor vrijheid, juist nu.

Zo ook in Hengevelde. Dit is een prachtig mooi dorp, waar we met z’n allen trots op zijn. Laten we nooit vergeten hoe dit dorp heeft kunnen worden, zoals het nu is. De mensen die, in welke vorm dan ook, destijds hebben gevochten moeten we herdenken en eren. Zodat het gezonde en vrije verstand het altijd wint van de kwade geest, met als doel om het dorp, ons land en de hele wereld voor altijd te laten bloeien.

Gerda Bruins:

Het is al bijna 80 jaar geleden dat ons land in oorlog kwam met Duitsland. 79 jaar, een mensenleven lang. Steeds minder mensen kunnen uit eigen ervaring vertellen hoe het is wanneer je in een oorlog moet opgroeien, leven, overleven. We kennen de verhalen vaak alleen nog uit de overlevering, uit boeken en van films.

Een van die verhalen gaat over de zoeklichten die de Duitsers hier hadden staan, iets buiten het dorp aan de huidige Haaksbergerstraat 6. Zoeklichten zijn grote schijnwerpers die in de Tweede Wereldoorlog werden gebruikt om in het donker de geallieerde vliegtuigen op te sporen. Als er een geallieerd vliegtuig in het vizier kwam, dan gingen de Duitse jachtvliegtuigen er vanaf vliegveld Twente meteen achteraan. De geallieerde vliegtuigen vlogen dan ook ‘s nachts zeer laag, zodat ze letterlijk onder de radar bleven. Dat was in Hengevelde goed te horen.

Op 17 juli 1943 werd Hengevelde gebombardeerd. De Parochiekerk werd daarbij zwaar beschadigd. Bij dat bombardement lieten zes Hengeveldenaren het leven.

Omdat de oorlog zo lang geleden is, lijkt vrijheid inmiddels iets heel gewoons. Waarom herdenken we dan, elk jaar opnieuw? Natuurlijk om de mensen te herdenken en te eren, die voor onze vrijheid zijn gestorven. Ook al ken je geen van hen persoonlijk, het is goed om in gedachten stil te staan bij al die duizenden slachtoffers, die het leven lieten in die vijf zwarte jaren, en de bevrijding niet mee mochten maken.

Maar we herdenken niet alleen het verleden. We overdenken ook, heel bewust, dat die vrijheid die wij hier nu al 74 jaar mogen hebben, zeker niet vanzelf spreekt. Voor de meesten van ons is oorlog iets uit een grijs verleden. Maar ook in onze gemeente wonen mensen voor wie de strijd op leven en dood een dagelijkse realiteit is. Omdat ze moesten vluchten, alles moesten achterlaten, ze nog in spanning zitten over familie die achterbleef en op televisie zien hoe hun steden en dorpen in puin zijn geschoten. Vrijheid vanzelfsprekend? Voor hen zeker niet.

Nederland is vrij. Daarvoor hebben velen een groot offer gebracht. Aan ons de verplichting om met die vrijheid waardig om te gaan. Dit jaar is het 100 jaar geleden dat het Kiesrecht werd ingevoerd: iedereen mocht en mag stemmen om zijn of haar mening te geven. Onlangs nog gingen we met zijn allen naar de

stembus, voor de verkiezing van Provinciale Staten en daarmee de Eerste Kamer. De opkomst was dit jaar in onze gemeente bijna 63 procent, een groei van bijna zes procent vergeleken met vier jaar geleden. Gelukkig onderkennen we hier dus het belang van stemmen, in vrijheid kiezen hoe we het leiderschap in ons land graag zouden willen.

Kiezen is tegenwoordig niet gemakkelijk. Vroeger kon je je aansluiten bij de partij die de dominee of pastoor had aanbevolen, of koos je simpelweg die partij die je ouders ook aankruisten. Maar tegenwoordig zijn er veel meer krachten die ons beïnvloeden. Op Facebook en Twitter lezen we van alles, zonder te weten of wat we zien ook waar is. En zijn dan de berichten van de traditionele media wel te vertrouwen? De term ‘fake news’ valt regelmatig, en het wantrouwen regeert. Al te gemakkelijk kunnen gemanipuleerde versies van de werkelijkheid bevolkingsgroepen tegen elkaar opzetten. Halve waarheden zijn soms erger dan echte leugens, omdat ze zo sluipend onze mening kunnen vergiftigen en ons wantrouwen kunnen voeden.

Waarvoor kiezen wij, in vredestijd? Een oud verhaal vertelt dat een Indiaan aan zijn kleinzoon uitlegt dat in elk mens een innerlijke strijd woedt tussen twee wolven. ‘De zwarte wolf vertegenwoordigt het kwaad. Hij is boos, jaloers en wraakzuchtig, en ziet in elke ander een vijand omdat hij wantrouwend en bang is. De witte wolf is vredelievend. Hij is welwillend, gul, empathisch en van nature vriendelijk. In elk mens strijden deze twee wolven’. ‘En welke wint?’, vroeg de kleinzoon nieuwgierig. ‘De wolf die je voedt’, antwoordde opa.

In Nederland zijn we vrij. Daarvoor is hard gevochten. Die vrijheid brengt verplichtingen met zich mee. Om kritisch te zijn op stigmatiserende verhalen, om beducht te zijn op uitsluiting, om goed te luisteren naar elkaar om zo te zoeken naar wat ons verbindt in plaats van verdeelt. Vredelievendheid is een keuze, net als haat. Vandaag zijn we stil voor al die slachtoffers die die keuzevrijheid voor ons zo zwaar hebben bevochten.