Johan Vehof verricht wondertjes in China
Al een jaar of zeven staan de laatste twee weken van april in zijn agenda afgeblokt. Dan is Johan Vehof bezet. De oud-Hengeveldenaar doet dan geen operaties in het Arnhemse ziekenhuis waar hij normaliter werkt, maar in Xi’an, de oude hoofdstad van China. Dit jaar opereerde hij meer dan veertig kinderen met schisis, in de volksmond ‘hazenlip’ genaamd. Samen met een twintigtal vrijwilligers werkt hij elk jaar in het voorjaar keihard om tientallen kinderen van deze handicap af te helpen.
Voor Wegdam Nieuws had ik een interview met de 46-jarige plastisch-chirurg over zijn werk, over China, over zijn geboortedorp en andere zaken.
15 April 2016. Het uitgebreide Care4Tina-team is klaar voor vertrek naar Xi’an.
'Ik help mee die kinderen de kans te bieden op een beter leven'
Het is steeds weer een inspannend karwei, maar Johan Vehof kijkt elk voorjaar uit naar de trip naar het zeven miljoen inwoners tellende Xi’an. ‘Het geeft energie, ondanks dat het inspannend is’, zegt hij. ‘Als je in de gelegenheid bent om dit te doen, kun je echt iets betekenen. Dat is toch anders dan dat je wat geld geeft aan een collectant. Die trips naar China zijn gelukkig altijd goed gegaan en ook de nazorg voor elke patiënt is goed geregeld, zodat wij er met ons team veel voldoening van hebben.’
Je werd een jaar of acht geleden hiervoor gevraagd. Waarom heb je ‘ja‘ gezegd?
‘Ik vind het belangrijk om dit te doen. Ik heb een goed leven en daarom is fijn om iets terug te kunnen doen. Je wieg staat ergens op de wereld. Staat hij hier in Nederland dan weet je dat er voor de kinderen die het nodig hebben, als vanzelf een goede medische zorg mogelijk is. In China is dat heel anders. Ik help mee om het leven van de kinderen met schisis een kans te bieden op een goed leven. Ik heb dit vak geleerd en vind het prettig om het ook in een land als China toe te passen.’
Heb je dat van huis uit meegekregen?
‘Ik denk het wel. Mijn vader is voorzitter van de Caritas geweest, mijn moeder doet veel werk in de parochie Wegdam.’
De jaarlijkse trip naar China wordt georganiseerd door de Stichting Care4Tina. Kun je daar wat meer over vertellen?
‘Die stichting hebben we in 2009 opgezet. Aan de basis ervan staan de dames Elise Niels en Tineke Mast. Elise werkte bij de kinderbescherming en deed veel intakegesprekken voor adoptieouders. Vaak ging het om kinderen uit China en daaronder waren er veel met een handicap, zoals schisis of een aangeboren handafwijking. Het gaat heel vaak om kinderen die te vondeling gelegd zijn. Toen Elise een reis maakte naar China, zag ze in een weeshuis hoe die kinderen daar opgevangen werden. Honderden kinderen met een beperking werden geselecteerd om vervolgens af te wachten of hun situatie ooit nog zou verbeteren. Er bevinden zich daar nogal veel kinderen met schisis waarvan een aantal soms door een rondreizende teams van plastisch chirurgen behandeld kan worden.
Johan (links) opereert.
China is een groot land. Een deel ervan is steenrijk. Waarom kan het land dit niet zelf oplossen?
‘Het geven van een goede basis voor de medische zorg aan al die 1.3 miljard burgers, is een groot probleem. Vooral voor mensen die werkloos zijn, voor de bewoners van het platteland of in de arme wijken is er wel basiszorg maar nauwelijks gespecialiseerde zorg. Dat komt omdat mensen altijd een deel van de behandeling zelf betalen. In de plattelandsziekenhuizen wordt een groot deel van de behandeling vergoed. Er zijn echter maar weinig ziekenhuizen die een schisisoperatie kunnen uitvoeren. Dat gebeurt vaak in gespecialiseerde kinderziekenhuizen of academische ziekenhuizen. In dergelijke ziekenhuizen wordt maar een klein deel van de behandeling vergoed. Als het gaat om dergelijke gespecialiseerde zorg, kunnen de ouders het vaak niet betalen, zodat die kinderen te vondeling worden gelegd of jarenlang met deze handicap blijven rondlopen. Elise en Tineke besloten te helpen en hebben daarom Care4 Tina opgericht.’
Hoe ben jij bij Care4Tina betrokken geraakt?
Ik werkte destijds in het Radboudziekenhuis en opereerde zo’n vijf schisispatiënten per week. Via een kennis kwam ik met Elise en Tineke in contact. Ze vroegen mij of ik mee wilde werken. Daarna is de stichting opgericht en is het begonnen. In 2010 gingen we voor de eerste keer. We zijn toen door omstandigheden maar een week in Xi’an geweest en hebben tien kinderen kunnen opereren. Daarna kreeg ik een Chinese registratie als chirurg en mocht daar officieel werken. De eerste keer waren we daar met een klein aantal vrijwilligers, maar intussen heb ik een eigen team kunnen samenstellen met onder andere een kinderanesthesist, kinderanesthesie verpleegkundige en OK-verpleegkundige. Wij moesten het allemaal zelf opzetten en moesten daarbij het vertrouwen zien te wekken van de medici daar. De eerste keer hebben ze met wel veertien personen meegekeken. Ze waren onder de indruk van de resultaten en de samenwerking. Nu worden we onthaald. Er gaan intussen ongeveer twintig vrijwilligers mee die daar dan op de zaal werken, omdat het allemaal weeskinderen zijn. In China wordt iemand die geopereerd is, verzorgd door de familie. De kinderen die wij helpen, hebben geen familie, dus doen onze mensen dat. Dat is best zwaar, want ze werken 12 uur achter elkaar.’
‘We opereren er nu 40 à 50 kinderen per jaar en werken daarbij heel goed samen met de mensen daar. Dit jaar waren het er 47 en heb ik er alweer het 250ste kind geopereerd. We proberen ook elk jaar bepaalde instrumenten of apparatuur mee te nemen waar ze daar wat aan hebben, zoals een anesthesie-apparaat en een OK tafel. En wat ook leuk is, dat is dat die kinderen daarna overal naartoe gaan. Ze komen terecht in landen als de Verenigde Staten, Finland, Italië en ook in Nederland. In Hengelo b.v. is ook een kindje uit Xi’an geadopteerd.’
<<De operatiekamer in het ziekenhuis van Xi’an. Rechts Johan Vehof.
HENGEVELDE
Johan Vehof is op 18 maart 1970 geboren in Hengevelde. Zijn vader Jan en moeder Ria waren vanuit Zeldam en Goor neergestreken in de Bekkampstraat. Johan is de oudste, twee jaar later volgde zijn broer en weer twee jaar later zijn zus. Na een paar jaar verhuisde het gezin. Van de lagere school aan de Diepenheimsestraat ging Johan naar de Haaksbergse Bouwmeester om er het VWO-diploma te halen. ‘Het was een goeie school. Er werd veel georganiseerd en de leraren waren van niveau. Ik kijk met een goed gevoel terug op die tijd.’
GENEESKUNDE
Johan trok op zijn achttiende naar de universiteit van Nijmegen om er geneeskunde te gaan studeren. Hij had de mazzel dat hij mede dankzij zijn hoge VWO-cijfers direct ingeloot werd. De studie verliep voorspoedig. Hij was lid van het medisch genootschap SO-DA-NO-GO, een vereniging medische studenten (en later artsen) van de betreffende faculteit in Nijmegen, dat allerlei activiteiten organiseert op het gebied van de geneeskunde waarbij ook de gezelligheid niet vergeten wordt. Johan: ‘We komen nog regelmatig bij elkaar en dan is het altijd weer mooi om te zien hoe iedereen terechtgekomen is op allerlei terreinen van de geneeskunst en ook zijn er bij die ondernemer geworden zijn ’
Johan haalde zijn artsexamen vlot en vaardig, deed in Nijmegen onderzoek op het gebied van de plastische chirurgie. Hij kreeg de opdracht en subsidie om een promotieonderzoek te doen voor ‘tissue engineering’ van botweefsel, waardoor hij zich vier jaar tussen tandartsen bevond en daarnaast per week één dag in het Canisiusziekenhuis dag assisteerde bij operaties. Hij deed voor zijn studie ook onderzoek in de USA en twee keer in Japan. In 2001 promoveerde Johan en is derhalve doctor in de geneeskunde. Zijn proefschrift had de titel “Engineered Bone”. Hij was met zijn onderzoek een pionier, want na hem zijn er nog zeven promoties in de onderzoeksgroep geweest op dit terrein.
Daaronder An Sji Jie kort na de operatie.
CHIRURG
Tussen 2001 en 2007 bekwaamde hij zich als chirurg, drie jaar in het Canisius- en drie jaar in het Radboudziekenhuis. Daarna kreeg de oud-Hengeveldenaar een vaste aanstelling in het Radboud en opereerde vooral kinderen met schisis en mensen met problemen aan hand en pols, de terreinen waarop hij zich gespecialiseerd had. Tegelijkertijd werkte hij één dag in de handkliniek in Amsterdam. In 2011 stapte Johan over naar het ziekenhuis Rijnstate in Arnhem en trad daar toe tot een maatschap. ‘Je bent daar ook ondernemer en daardoor autonomer. Ik heb me steeds meer toegelegd op hand en pols. Het aantal schisisoperaties werd minder, omdat die meestal gedaan worden in academische ziekenhuizen.’
Johan is momenteel ook penningmeester van de Nederlandse vereniging van handchirurgie. Daarnaast is hij consulent voor de Sint Maartenskliniek waar hij zich met name toelegt op de behandeling van ‘kinderen met spastische handen’.
Johan woont met zijn gezin in Nijmegen. In het weekend wielrent hij met een groepje van vijf. Regelmatig bezoekt hij zijn ouders Jan en Ria en overige familie. Samen met zijn broer renoveerde hij zijn fraaie Nijmeegse huis op grondige wijze. In Hengevelde heeft hij naast zijn ouders weinig contacten. ‘Ik ben er al sinds mijn achttiende weg. De contacten verwateren, ik ben gesetteld in Nijmegen.’
Het team van Care4Tina dat betrokken was bij de operatie van An Sji Jie. Linksboven de Chinese dokter Li, naast hem Johan Vehof. Er zijn in China weinig gekwalificeerde ziekenhuizen waarin schisis-operaties kunnen worden gedaan en vaak kunnen de ouders zo’n operatie niet betalen.
('Fotografie Stichting Care4Tina')
