Als Louis ten Elzen is hij een gewone burger, als Wortelman is hij bekend in binnen- en buitenland. Hij, zijn vrouw Ria en hun Betuwse vriend Peter doen deze zomer wat ze elke twee jaar doen. Ze reizen het Nederlands Elftal achterna tijdens een belangrijk titeltoernooi. Ik maak Wegdammer Louis momenteel een paar weken mee in Brazilië. Bij de wedstrijden in Porto Alegre (tegen Australië) en Sᾶo Paulo (tegen Chili) keek ik mijn ogen uit bij wat er gebeurt als Louis zijn oranje pak aan doet en Ria zich vermomt als Frau Antje. Dan staan ze menig keer voor tv-camera’s en worden ze honderden keren gefotografeerd. De Wortelman uit Hengevelde is ongekend populair.

WORTELEN
Terug naar 18 juni. Ik loop in Porto Alegre, de miljoenenstad in het uiterste zuiden van Brazilië, richting het stadion van de topclub Internacional. Als ik de hoek omga, hoor ik het geklepper van Nederlandse klompen achter mij. Het is Frau Antje oftewel Ria ten Elzen-Velthuis die in haar speciale klederdracht op weg is naar de wedstrijd Nederland-Australië. Naast haar loopt haar man Louis in zijn oranje pak met helm. Aan weerskanten hangt een bos wortelen. Wat er vervolgens gebeurt in de laatste kilometer naar de tribune waar zij (en ikzelf ook) naartoe moeten, is bijkans onbeschrijfelijk. Om de paar meter stoppen we, want de Wortelman en Frau Antje moeten op de foto of worden geïnterviewd door een tv-programma. Een fotograaf neemt een close-up van de klompen van Ria. Louis geeft in het Engels antwoord op de vraag of “we” kans hebben tegen Australië. ‘We hebben nog nooit van hen gewonnen’, zegt Louis, ‘maar vandaag zal het de eerste keer zijn. Het wordt 3-1 voor Nederland.

De Wortelman en een Oranje-fan op de tribune in Salvador bij Nederland-Spanje.

HOLANDAAAA
Het zesde tv-interview van de dag kan in het Nederlands. Hart van Nederland, een SBS6- programma, stelt een paar vragen aan het opmerkelijke Twentse stel. Ik zie Brazilianen en Australiërs kijken naar de wonderlijke fenomenen die geroutineerd van fototoestel naar camera lopen en zich tussendoor graag laten fotograferen met mensen die dat interessant vinden, mannen, vrouwen en kinderen. ‘Holandaaaaa’ schreeuwt Louis in de fotocamera. Of ‘Brasillllll’ als het een Braziliaan betreft. Hij kent het klappen van de zweep.

Bij de kaartcontrole is er even paniek bij Ria. Ze had een banaan en wat crackertjes meegenomen in verband met tabletten die ze moet slikken. Maar die worden haar afgenomen. Je mag geen etenswaar meenemen naar de tribune. De controleurs zijn niet te vermurwen. Louis mag doorlopen. Zijn wortels lopen geen gevaar. Op de tribune zien we pas hoe creatief sommige oranje fans zijn. De generaal en de indiaan zijn bekend van televisie, maar je hebt ook nog een man met een bos tulpen op zijn oranje hoed, je hebt mensen in pakken van delfts blauw, ik zie een man die als pinguïn verkleed is en een echtpaar met een enorme bos oranje veren op de kop.

De Wortelman en Frau Antje poseren bij het stadion in Porto Alegre.

KINDEREN
Dan 23 juni Nederland-Chili in Sᾶo Paulo. Van hetzelfde laken een pak. De Wortelman en Frau Antje maken dezelfde glorieuze tournee als in Porto Alegre. Weer honderden foto’s en tientallen interviews. Deze Ten Elzen uit de Kalverstraat in Hengevelde wordt ook deze dag vaker gefotografeerd dan ene Vlaar uit Alkmaar of een zekere De Vrij uit Rotterdam. Vooral als kinderen met Louis en zijn Antje op de foto willen, nemen ze alle tijd en doen ze hun best er wat van te maken. Vlak voor de wedstrijd gaan de meest exotische types helemaal naar beneden om de tv-camera’s te lokken of de officiële fotografen nog eens de kans te geven de meest bijzondere fans van Oranje te schieten. Louis staat er lachend tussen om de heren een leuk plaatje te gunnen.

FIETSENMAKER
Nog even wat meer info over Louis die per slot van rekening al bijna 45 jaar weg is uit Hengevelde. Hij is de jongste zoon van Bernard en Anna ten Elzen. Zijn vader was wijd en zijd bekend als de aimabele fietsenmaker Bouwmans Bernard wiens zaak gelegen was naast de huidige supermarkt aan de Diepenheimsestraat. Kalverstraat heette het begin van die straat toen. Louis (van 3-12-1949) heeft twee broers (Jan en Leon) en een zus (Truus). Louis is de jongste, Jan is overleden. Louis en Ria die afkomstig is uit Delden, hebben drie dochters. Het paar woont in Gildehaus, net over de grens bij De Lutte.

TRAINER
Voetbal is zijn lust en zijn leven. Het is een hobby van de hele familie. Mike te Wierik, de profspeler uit het dorp, is een kleinzoon van zijn broer Jan. Louis en Ria vertellen hoe trots ze zijn op hun achterneef. ‘We hadden niet verwacht dat hij zover zou komen. Mike is een jongen waar een trainer op kan rekenen. Hij is degelijk, eerlijk en rustig.’ Zelf is Louis jeugdscout van FC Twente. Vroeger was hij oa scout voor Werder Bremen. Hij is nog steeds trainer en geeft wekelijks op een school in de buurt van Gildehaus voetballes. In Hengevelde komen ze nog af en toe. Meestal voor verjaardagen of activiteiten van de vriendenclub die al meer dan 45 jaar bestaat.

KONIJN
Toen Louis in 1969 als soldaat in de Duitse legerplaats Stolzenau terechtkwam, bleef hij daar vervolgens als burger werkzaam. Hij was er barkeeper en daarna beheerder van de kadi. In 1995 stapte hij over naar het vliegveld Twente als inkoper voor de horeca daar. Toen minister Kamp de luchtmachtbasis sloot, kwam Louis op wachtgeld. De Wortelman kwam voor het eerst in actie in 1974 toen het WK in Duitsland gehouden werd. In het land waar hij werkte, kon hij gemakkelijk aan kaartjes komen. Ze gingen met een groep naar de eerste wedstrijd in Hannover (tegen Uruguay 2-0). De mascotte van het WK, een konijn, inspireerde hem. Hij ging erheen als een soort broer konijn met een Duits petje op zijn hoofd – hoe verzin je het allemaal – en aan dat petje hingen wortels. Zo bezocht hij alle wedstrijden, behalve de finale. Die keek hij voor de buis en was na de 2-1 nederlaag van Oranje zo ziek dat hij een maand lang niet op zijn werk is geweest.

FRAU ANTJE
Het WK Argentinië in 1978 sloeg hij over. Maar wel ging hij naar allerlei interlands van Oranje. De Wortelman kreeg vorm. In Engeland op het EK deed hij een helm op van een bobby en zo varieerde zijn outfit af en toe wel een beetje. In 1988 op het EK in Duitsland ging Ria ook mee. In 1994 in Amerika deed ze dat voor het eerst als Frau Antje. Enkele opvallende voorvallen? In ’92 op het EK in Zweden gingen ze rond met een tent. In de USA hadden ze een geweldige tijd. Florida was de uitvalsbasis. Ze logeerden bij kennissen, kampeerden, overnachtten in hotels en hostels. Ria kreeg er op een dag een drankje aangeboden door wijlen Prins Friso. Zijn broer Willem Alexander complimenteerde de Wortelman. ‘Wat zie jij er leuk uit, kerel’, zei de prins tegen de Wegdammer. In 2004 op het EK in Portugal vloog dochter Leonique verse wortels over vanuit Nederland. Tja, als je een act opvoert, doe het dan goed. Louis houdt niet van half werk, hoewel hij later toch wel eens af en toe terug moest vallen op kunstwortels. Overigens sloegen ze in 2010 het WK in Zuid-Afrika over. Ria was ziek.Zijn mooiste wedstrijd tot nu toe? Daar hoeft hij niet over na te denken. Dat is Nederland – Brazililië in 1974 in Dortmund. ‘Alles zat erin. Geweldige strijd, prachtige doelpunten van Cruijff en Neeskens. We hadden wereldkampioen moeten worden, maar werden het niet vanwege onze zeer matige keeper’, geeft Louis nog een sneer naar Jan Jongbloed.

In Sᾶo Paulo bij de wedstrijd Nederland-Chili.

LOOF
Hier in Brazilië vermaakt hij zich bijzonder. ‘Geweldig mooi’, zegt hij. ‘Vriendelijke mensen. Behulpzaam. We logeren deels op Holambra. Wat de Nederlanders hier na de oorlog hebben neergezet, is fantastisch. Wat begon als een soort nederzetting is nu een bloeiend stadje van 13.000 inwoners. Ik vind het geweldig.’ Met een extra koffer reizen hij en Ria en hun vriend Peter rond. Daarin zitten de outfits van de Wortelman en Frau Antje. De wortels mét loof halen ze steeds in een mega-supermarkt op 35 km afstand. Ja, je moet er wat voor over hebben en dat hebben ze. De 5-1 winst op Spanje in Salvador, waar ze vijf dagen bleven, is tot nu toe de mooiste wedstrijd van het toernooi. ‘We revancheerden ons super op de verloren finale van 2010 en zagen ook nog een paar goals van grote klasse. We hebben daar zo enorm genoten’, zeggen Louis en Ria.
Nog één wedstrijd te gaan. Momenteel zijn ze drie dagen met een huurauto naar Rio de Janeiro, een van de mooiste steden ter wereld. Zondag zijn Wortelman Louis en Frau Antje van de partij in Fortaleza, bijna 3000 km ten noorden van Holambra, waar Oranje het opneemt tegen Mexico. Daarna gaan ze voldaan terug naar Gildehaus. Dan is de Wortelman weer gewoon Louis en is Ria voor een paar maanden Frau Antje af.

Speciaal voor het WK kreeg de Wortelman deze teenslippers met kunstgras van de firma TenCate.