Dodenherdenking Hengevelde: ‘Samen worden we even twee minuten stil in een rumoerige wereld’

Nederland stond deze zaterdag op de Dam in Amsterdam, bij oorlogsmonument in Hengevelde en op andere plekken in het land stil bij de slachtoffers die vielen in de Tweede Wereldoorlog en in oorlogssituaties daarna. Opmerkelijk was, op een enkeling na waren er geen tieners, twintigers of dertigers bij deze plechtigheid bij het monument. Moet Hengevelde zich zorgen maken in deze?

In Hengevelde werd de bijeenkomst geopend door de gastheer van de avond Jan Put. Jan refereerde naar het nummer van John Lennon, Imagine.
‘Stel je voor dat alle mensen samenleven in vrede; Stel je voor er zijn geen landen en de wereld zal een eenheid zijn’.
Dromen niet opgeven, daarom herdenken en gedenken we hier vandaag. Ook nu zijn er nog veel onschuldige slachtoffers” aldus Jan.

Toespraak door afgevaardigde van het gemeentebestuur van Hof van Twente
Daarna was het woord aan wethouder Harry Scholten waarvan de tekst iets verderop te lezen is.

Basisschool
De basisschool in Hengevelde heeft de goede gewoonte om in de naam van groep 8 het oorlogsmonument te onderhouden. Aangezien de kinderen van groep 8 binnen afzienbare tijd overgaan naar de middelbare school, was deze bijeenkomst een uitstekend moment om het onderhoud symbolisch over te dragen. Dit gebeurde in de naam van Senna Rupert van groep 8 en Milan Pelle van groep 7. Zij hielden hierbij een keurig woordje. Deze traditie dreigde even mis te gaan maar een scherpe Isa Assink nam de touwtjes in handen en:
Alles kwam goed!

Nadat de traditionele de last post ten gehore werd gebracht, (die op de seconde nauwkeurig klaar was) en de twee minuten stilte in acht waren genomen en (de trompettist was Hans Kleijn) kon in navolging van de kinderen van de Petrusschool een bloem of krans leggen ter nagedachtenis aan de doden.

Hieronder de toespraak door afgevaardigde van het gemeentebestuur van Hof van Twente, wethouder Harry Scholten

Dames en heren, jongens en meisjes,

Het is fijn dat ik hier vanavond een woordje mag spreken bij Dodenherdenking. Samen worden we even twee minuten stil in een rumoerige wereld.

Goed dat we daar met z’n allen de tijd voor nemen. Ik ben u dankbaar dat u bent gekomen.

Herdenken is terugkijken. Dat doen we vandaag, met diep respect. We herdenken de moedige burgers die levens redden door hun huis open te stellen als onderduikadres. We herdenken de onschuldige slachtoffers die door de nazi’s werden opgepakt, weggevoerd en gedood. We herdenken de verzetsmensen die zorgden voor persoonsbewijzen, voedselbonnen, informatie doorspeelden en zo veel mensen het leven redden. Soms ten koste van hun eigen vrijheid. En natuurlijk herdenken we alle mensen die hun leven gaven in de vele conflicten en oorlogen die na de Tweede Wereldoorlog zijn uitgevochten, zoals bijvoorbeeld in Nederlands-Indië.

Hoe lang kan je terugkijken? Die vraag hoor ik wel eens als het om 4 mei gaat. Het is volgend jaar 80 jaar geleden dat de Tweede Wereldoorlog is afgelopen. Hebben we in deze onrustige wereld waarin we leven geen andere prioriteiten dan stil staan en terugkijken? Moeten we niet vooruit?

Het antwoord is simpel: vooruitkijken kan niet zonder terug te blikken. Doordat we de gruwelijke verhalen uit de Tweede Wereldoorlog blijven vertellen, blijven we alert: dit kan weer gebeuren. In de televisieserie De Joodse Raad was te zien hoe, aflevering na aflevering, het net rondom de Joodse gemeenschap iets strakker werd aangetrokken. Het begon niet met de gaskamers. Het begon met apart zetten, uitsluiten, minderwaardig verklaren. Net zo lang tot mensen ontmenselijkt waren, van hun waardigheid ontdaan. Het is belangrijk dat we ons dat realiseren, juist voor de toekomst. Zodat we onze rechtstaat en democratie blijven koesteren en bewaken.

Ook al zijn we het gekrakeel in de politiek zat, ik houd me vast aan de woorden van Winston Churchill: ‘Niemand beweert dat democratie perfect is. Er is zelfs gezegd dat democratie de slechtste staatsvorm is, op al die andere vormen na die van tijd tot tijd zijn geprobeerd’.

Het lijkt misschien aantrekkelijk: een sterke man die alle problemen zegt te kunnen oplossen. Maar juist in de nuance en het compromis is de kracht te vinden van een gedragen politiek waarin iedereen iets van zichzelf terug kan zien.

Terugblikken moet. Als je een dierbare verliest, noemt de uitvaartleider in de ceremonie altijd nadrukkelijk de naam van de overledene. En die naam komt dan nog heel vaak naar boven. Op feestdagen, verjaardagen, herdenkdagen. Zo’n herdenk dag is vandaag. We houden de mensen die ons zijn ontvallen in die inktzwarte jaren levend door hun namen te blijven noemen.

Terugblikken moet. Maar om ons heen kijken ook. De wereld lijkt onrustiger dan ooit. In Oekraïne, nog geen etmaal rijden van hier, vechten de Oekraïense soldaten een gevecht op leven en dood uit. Niet alleen voor hun eigen vrijheid, maar ook voor de onze. Een blik terug in de geschiedenis leert dat een sterke leider met grootheidswaan niet stopt bij één grens. Ook aan deze dappere soldaten aan de frontlinie van de vrijheid denken we vandaag. En aan het conflict in Gaza, dat ook in ons land zoveel pijn en woede oproept. Aan welke kant je ook staat: de beelden van onschuldige burgers op de vlucht, gewonde kinderen, gebombardeerde ziekenhuizen, ze gaan je door merg en been. Ook bij die onschuldige slachtoffers aan beide kanten mogen we vandaag stil staan en bidden dat er ooit vrede komt in het Midden-Oosten.

Stilstaan geeft rust. Kracht om door te gaan. Bezinnen en weer beginnen. De enorme veerkracht van de overlevenden van de Tweede Wereldoorlog mag ons daarbij tot voorbeeld strekken. Ook aan hen denken we vandaag: meer dood dan levend kwamen ze uit de kampen terug. Hun lichamen waren gebroken, geliefden verloren. Maar toch wisten ze vaak weer een leven op te bouwen en gezinnen te stichten, als ultieme wraak op de nazi’s die hen hadden willen uitvagen.

Iets van die enorme veerkracht wens ik u allen na het stilstaan van vandaag van harte toe.

Hieronder enkele foto’s, klik op de foto voor een volledige weergave.