Europa heeft meer behoefte aan vrijhandel

Door Jason Reed

Europa wordt steeds armer want in vergelijking met de rest van de wereld blijft de economische groei in Europa achter. Dit is een probleem dat kan worden opgelost, maar het zal wel de nodige moed van politici vergen, vooral van de leiders van de Europese Unie in Brussel.

De oorzaak van het probleem is bureaucratie. De EU moet maatregelen nemen om de handel, zowel binnen Europa als met andere landen in de wereld, te vereenvoudigen. Vrij ondernemen maakt ondernemerschap en innovatie mogelijk, wat weer investeringen en groei stimuleert. Helaas maken onnodige veel regels uit Brussel dit duur, waardoor Europa achteropraakt en de Europeanen armer worden. Europa moet dereguleren om handelsbelemmeringen uit de weg te ruimen.

De Amerikaanse president Donald Trump heeft de EU hier onlangs op aangesproken. Het is ironisch dat een Amerikaanse president, die een echte antivrijhandelspoliticus is, uitgerekend degene is die deze handelsbelemmeringen in Europa bestrijdt. President Trump gelooft in tarieven en protectionisme in de VS, maar in het buitenland (zoals hier in Europa) wil hij het Amerikaanse bedrijven gemakkelijk maken.

Bizar genoeg betekent dit dat hij aan de kant van het gezond verstand staat in het debat in Europa en EU-politici aanmoedigt om regels te schrappen en vrijere, eenvoudigere handel rond het continent toe te staan. Iedereen die gelooft in economische groei en vrije handel zou onnodige, schadelijke regels moeten willen verwijderen – wat Trump ‘niet-monetaire handelsbarrières’ noemt.

Om die reden hebben de VS zich bij andere landen aangesloten in hun veroordeling van EU-verordeningen, die meer kwaad dan goed doen. Brussel zou wat dit betreft naar hem moeten luisteren. Bovenaan de lijst staat de Europese ontbossingsverordening (European Union Deforestation Regulation of EUDR), die zo ineffectief is dat het bijna lijkt alsof ze is ontworpen om producten duurder te maken voor Europese consumenten en om Europa’s belangrijkste handelsrelaties over de hele wereld te ondermijnen.

De EUDR stelt strenge eisen voor de invoer van belangrijke producten zoals koffie, cacao en palmolie. Het doel is om te voorkomen dat er producten Europa binnenkomen die bijdragen aan ontbossing – en dus, in theorie, om ontbossing over de hele wereld te verminderen. Wat deze maatregel betreft, is deze richtlijn faliekant mislukt.

Neem bijvoorbeeld Maleisië. Maleisië is één van ’s werelds grootste exporteurs van palmolie. Het wemelt er van de kleine boeren die palmolie produceren, die later wordt verwerkt in chocolade, shampoo en vele andere producten. De ontbossing in de Maleisische palmolieproductie daalt dankzij innovatie in duurzame productiemethoden.

Uit gegevens van Global Forest Watch uit 2022 blijkt dat het verlies van ‘primaire bossen’ in Maleisië met meer dan de helft is gedaald. Hierdoor heeft Maleisië zich kunnen houden aan de belofte om de bosbedekking op ten minste 50% van zijn landoppervlakte te behouden. Dit is een indrukwekkende prestatie waardoor de rest van de wereld kan blijven profiteren van de voordelen van palmolie terwijl de ontbossing afneemt.

Je zou dus kunnen denken dat de EUDR Maleisische palmolie welwillend zou moeten behandelen, omdat het duidelijk in lijn is met de ambitie om ontbossing tegen te gaan. Helaas is dat niet het geval. De EUDR creëert miljarden dollars aan papierwerk voor bedrijven om te ‘bewijzen’ dat ze geen ontbossing in hun toeleveringsketens toepassen. Dit zal zeker leiden tot het faillissement van veel van die kleine boeren, die duurzame methoden gebruiken en afhankelijk zijn van inkomsten uit geëxporteerde palmolie, maar die de immense nieuwe regeldruk niet kunnen bolwerken.

De situatie wordt zelfs nog merkwaardiger als we ons realiseren dat alle EU-lidstaten onder de EUDR automatisch een classificatie van ‘laag risico’ krijgen, wat betekent dat hun handelsbarrières veel lager zijn dan die van Maleisië. En dat terwijl EU-landen als Frankrijk en Duitsland een vreselijke staat van dienst hebben op het gebied van ontbossing. Finland heeft zelfs miljarden euro’s aan boetes gekregen voor ontbossing. De Maleisische regering heeft ook herhaaldelijk benadrukt dat er allerlei andere problemen zijn met de manier waarop de EUDR ontbossing berekent, maar dat was aan dovemansoren gericht.

In plaats van ontbossing te stoppen en de planeet te redden, lijkt de EUDR veel op een politiek instrument dat de EU gebruikt om haar eigen belangen te behartigen. De gevolgen voor de economische groei en gewone Europeanen, zoals het duurder worden van producten waarin palmolie is verwerkt, lijken voor de EU-beleidsmakers een acceptabel niveau van bijkomende schade te zijn. Dit is verontrustend en verkeerd.

De EUDR zou oorspronkelijk in december 2024 voor veel bedrijven van kracht worden, maar na enorm protest heeft de EU dit een jaar uitgesteld. Dit betekent dat we nog zes maanden verwijderd zijn van dit rampzalige beleid dat inflatie aanwakkert, het milieu schaadt en elke vorm van economische groei toekomstmuziek maakt.

Als de VS andere landen tarieven oplegt, veroordeelt de EU die luidkeels. Maar hypocriet genoeg doet de EU hetzelfde met haar verordeningen zoals de EUDR. Het is tijd dat de EU haar prioriteiten bepaalt. Als ze echt investeringen en groei mogelijk wil maken, zoals ze zegt – en tegelijkertijd echt de planeet wil redden – dan moet het de EUDR en andere soortgelijke handelsbelemmeringen heroverwegen.

Jason Reed is een beleidsanalist en politiek commentator die een bijdrage heeft geleverd aan meer dan 100 grote mediakanalen in 15 landen. Meer informatie is te vinden op jason-reed.co.uk je kunt hem volgen op @JasonReed624.