maandag 31 december, 2018 om 11:35
Geplaatst in Algemeen
Terug naar nieuwsoverzicht

Gehoorbeschermers geen overbodige luxe

Overal rondom Hengevelde zie je ze verschijnen; ‘carbidplekken’, al dan niet met een keet of een tent erbij. Alle cafés in het Wegdamse zijn vandaag gesloten dus veel alternatieven zijn er dan ook niet. Om klokslag 10 uur vanochtend werd er afgetrapt met de carbid kanonnen aan de Diepenheimsestraat bij de familie Heuvelink.  De handige jongens Gijs Blanckenborg, Dennis ten Thije en Yip Heuvelink hebben een ware carbidstellage in elkaar geknutseld, de vele aanwezige gehoorbeschermers waren dan ook geen overbodige luxe! (KLIK HIER voor een filmpje) Aan alles was gedacht, van hamburgers bakken tot een DJ, ook de nodige vloeistoffen ontbraken niet in het in het arsenaal!
carbid 2
Carbidschieten gebeurt met name veel in provincies als Drenthe, Groningen, Friesland, Overijssel en Gelderland. Maar ook in België – waar het gebruik carbuurschieten heet – en in het zuiden van Nederland is carbidschieten een gebruik. Alternatieve benamingen voor carbidschieten zijn melkbusschieten, losschieten of pulleschieten.
 
Carbid, ook wel calciumcarbide genoemd, is een chemische verbinding van calcium en koolstof. Bij het schieten worden er vrij grote stukken carbid in een melkbus of blikje gedaan. Er wordt water of spuug over carbid gedaan, waardoor een gas, ethyn genoemd, vrijkomt. Al er bij de juiste hoeveelheid gas een vuurtje bij de opening in de melkbus of het blikje wordt gebracht, knalt het deksel een eind weg. De knallen die hierbij zijn te horen, zijn gigantisch en kunnen oplopen tot wel 110 decibel.

Oorsprong van het carbidschieten
Het is mogelijk dat de traditie van carbidschieten – net als bijvoorbeeld de kerstboom – terug te voeren is op de Germaanse Tijd. Tijdens hun joelfeesten (midwinterfeesten) ontstaken de Germaanse grote vuren. Natuurlijk bestond carbid toen nog niet, maar het idee is hetzelfde: zorgen voor vuur en knallen om boze geesten te verjagen.
In onder meer Drenthe, rond Zwolle en bij Kampen (Brunnepe) wordt al vanaf het begin van de twintigste eeuw met carbid geschoten. Carbid schieten was toen populair onder jongemannen, als een soort vorm van ‘burgerlijke ongehoorzaamheid’. De jeugd daagde er de veldwachter mee uit. Gelegenheden waarbij er geschoten werd, waren het einde van het jaar, maar ook bij huwelijken en andere feesten.

carbid 4

Yip Heuvelink
Vanaf het einde van de negentiende eeuw, in Nederland vanaf ongeveer 1895, werd carbid gebruikt als fietsverlichting of als lamp voor in auto’s: de carbidlamp of acetyleenlamp. Deze lamp werd in 1892 uitgevonden door de Amerikaan Thomas Leopold Willson. Nog tijdens de Tweede Wereldoorlog gebruikte men carbid in de verlichting van fietsen. Ook tijdens de Hongerwinter van 1944-1945 was de carbidlamp in gebruik om binnenshuis te kunnen verlichten.
In de decennia na de Tweede Wereldoorlog kwam de elektrische verlichting op en kwam er een einde aan de carbidlamp.
Ook gebruikten smeden carbid bij het lassen, tot het moment dat er flessen met acetyleengas beschikbaar kwamen. Verder gebruikt(e) men carbid om mollengangen mee uit te roken. Door de vorming van het ethyngas slaan de mollen op de vlucht.

carbid 3

 
Immaterieel erfgoed
Het schieten met carbid kwam op 27 juni 2014 als ‘Carbidschieten in Drenthe’ terecht op de een lijst van vijftig Nederlandse tradities, bekend als de Nationale Inventaris Immaterieel Cultureel Erfgoed in Nederland. Op deze lijst tradities staan verder bijvoorbeeld feesten als Sinterklaas en Sint-Maarten, de Friese sport fierljeppen, Koningsdag, Allerzielen, het Paasvuur van Espelo, het Alkmaars Ontzet en de Groninger eierbal.

Hermans hut
Hoewel het café in andere handen is, blijft ''Varenbrink' bestaan. Aan de Goorsestraat wordt er al jaren volgens traditie met carbid geschoten. Voor de 'Hut van Herman' is het al bijna een decennium feest met veel carbid, een tent en veel vuurkorven ter verwarming. Zo ook dit jaar, waar enkele foto's van zijn gemaakt:

goorse2

goorse1