Het corona-virus beheerst bijna de hele wereld. Wij zitten hier in Nederland in een zogenaamde intelligentelockdown en weten daar intussen met frisse tegenzin mee om te gaan. Maar hoe vergaat het de Wegdammers die elders op deze planeet wonen. Wegdam Nieuws benaderde een aantal van hen om erachter te komen. 
Aflevering 6: JAN LEFERINK (65) vanuit Winnipeg, Canada
(meer info over Jan vindt u onder dit artikel)
foto: Jan en zijn vrouw Evelyn

ANGST VOOR BESMETTING BIJ IEDERE HOESTBUI

‘Ook hier heeft het corona virus enorme veranderingen teweeg gebracht en in een zeer korte tijd. Gelukkig zijn Evelyn en ik en onze twee kinderen, Charlotte en Carl, niet besmet met het virus. Alhoewel iedere hoestbui of lichte verkoudheid bij ons bewust of onbewust angst voor besmetting meebrengt.  Onze informatie krijgen we via allerhande media, die welhaast continu over corona berichten. De kranten staan er vol van.  Wij krijgen The Winnipeg Free Press, onze lokale krant. Ook hebben we nieuws via radio en TV. Voor ons is dit meestal CBC (Canadian Broadcasting Corporation), aangevuld met nieuws van onze zuiderbuur de Verenigde Staten via CNN en CBS TV stations. Berichten, verslagen, opinies en inzichten van de medische experts komen binnen van vroeg in de morgen tot laat in avond. Ik vraag me af wat de mensen gedurende de builenpest epidemie van het jaar 1347 aan nieuws kregen; waarschijnlijk was de nieuwsgaring vrijwel alleen maar verbaal (by word of mouth) van diegene die de uitbraak probeerden te ontvluchten (Minette Walters in “The Last Hours”).’ 

<<Jan en zijn dochter Charlotte in de straten van Winnipeg toen het coronavirus nog niet actief was 

ZWAARTEPUNT
‘Corona komt nu voor in alle Canadese provincies; van Newfoundland tot British Columbia met het zwaartepunt van de epidemie in de grote miljoenen centra; Toronto, Montreal, Vancouver en in mindere mate Calgary en Edmonton. De ziekte is niet aanwezig in de noordelijke gebieden; de Yukon en de North West Territories. Wij wonen in Manitoba, de provincie in het midden, en hier zijn relatief weinig gevallen tot nu toe.  Op 10 april had Manitoba (1,3 miljoen inwoners) ‘maar’ 224 gevallen. Maar we zijn ons ervan bewust dat dat snel kan veranderen. 
Het was verbazend hoe in een luttel aantal weken corona de wereld en in het bijzonder Canada heeft veroverd. Tot eind februari lag de epidemie voor de meeste Canadezen nog ver weg. Op 10 maart had heel Canada nog maar twaalf gevallen. Op die datum werd onze federale minister voor gezondheidszorg gebrieft door haar functionarissen dat “the risk of spread of this virus within Canada remains low at this time”.
Evelyn en ik hadden een vliegreis geboekt in januari naar Nederland voor eind maart tot begin april. Bij het midden van februari begonnen we ons wat ongerust te voelen. In die tijd was er een stijging in de aantal corona gevallen in Zuid-Europa. Omdat onze regering niet zo bezorgd was begin maart, leek het dat er een kleine kans was dat het allemaal wel zou meevallen. Misschien konden we alsnog onze reis beginnen. Maar dat bleek al spoedig onmogelijk. Gelukkig konden we onze reis op tijd annuleren.’

FAMILIE
‘Alhoewel de opschorting van onze reis een teleurstelling voor ons was, waren we achteraf blij dat we niet zijn gegaan. Natuurlijk wil ik wil graag contact onderhouden met mijn naaste familie en vrienden in Nederland. Ik mis de koffievisites met mijn broers en zussen en oude buren. Het was ook ons plan om onze kinderen te bezoeken. Dochter Charlotte woont in Toronto en onze zoon Carl woont in Nederland. Carl hebben we meer dan een jaar niet gezien en is onlangs verhuisd naar een nieuwe woning.

De Canadese regering, en ook de provinciale regering voor Manitoba, raden nu iedereen aan zo veel mogelijk thuis te blijven. Vanwege corona zijn alle scholen en universiteiten gesloten, restaurants en evenementen blijven dicht. Veel bedrijven zijn ook gesloten. Dit alles met het doel om besmettingskansen zo veel mogelijk te verminderen. Een samenkomst van meer tien mensen is nu strafbaar gesteld.  Evelyn en ik zitten nu al ruim vier weken lang meestal thuis. Behalve voor huishoudelijke noodzaken zoals levensmiddelen, komen we niet weg. We zouden een concert gehad hebben een week geleden, maar dat werd afgelast.
Leven met corona heeft echter niet alles verdonkerd. Mensen schijnen nu meer naar elkaar toe te leven. Een plaatselijke violist heeft zijn werk gepubliceerd als zijn bijdrage voor ons collectief welzijn https://www.youtube.com/watch?v=Ke8BV4qCR3s . Ons huis is dicht bij een groot park en een grote rivier met veel bos erlangs en we maken daar dankbaar gebruik van voor onze lange wandelingen. We komen veel mensen tegen; we zeggen hallo en maken een praatje. Alle communicatie op twee meter of meer. We lezen meer en kijken naar films; gisteren zagen we “A Beautiful Day in the Neighborhood” met acteur Tom Hanks.  Kerkdiensten wonen we nu bij via het internet. We gebruiken ook het internet en de telefoon voor het leggen van contacten met bewoners van bejaardencentra. Deze mensen zijn vaak eenzaam. Vanwege hun hoge vatbaarheid en kwetsbaarheid voor corona zijn zij bovendien meestal gedwongen thuis te blijven. Een aanzienlijk deel van de corona slachtoffers in Canada zijn ouderen die in zorgcentra wonen.’

PENSIOEN
‘Evelyn en ik zijn nu beiden met pensioen. Met onze kinderen hebben we vrijwel dagelijks contact. Beiden werken vanuit hun woningen. Ze hebben geluk dat dit mogelijk is voor hun werk.  Charlottes laboratorium is niet meer toegankelijk vanwege corona. Ze werkt met haar onderzoek data via het internet. Het centrum van Toronto, waar zij werkt en woont, is normaal erg druk. Maar nu is daar stil met weinig verkeer. Carl werkt in IT (software ontwikkeling)  en werkt ook van zijn huis. Het internet helpt enorm in zijn werk, maar hij vindt dat zonder de dagelijkse interacties met zijn collega’s het werken voor hem moeilijker is geworden.

Corona heeft voor de meeste landen welhaast desastreuze economische gevolgen en zo ook voor Canada. Veel van de werkende bevolking hier, zoals restaurant en winkel bedienden, en beroepen zoals tandartsen zitten zonder werk. De federale regering heeft een gigantisch financieel steunpakket voorgesteld om mensen die nu zonder inkomen zijn financieel te helpen. Bovendien heeft de huidige petroleum prijsoorlog binnen het OPEC een zeer nadelige terugslag voor de Canadese economie; het land kan de olie niet meer kwijt vanwege de lage prijzen en de hoge productie kosten. Petroleum is lang een grote inkomstenbron geweest voor Canada. Aan de andere kant geeft deze crisis Canada hopelijk een kans voor meer diversificatie van onze economie. Dat zou op de lange termijn meer economische stabiliteit in de hand werken en onze afhankelijkheid van de winning van grondstoffen zoals olie en metalen en ook bosbouw verminderen.’

Het huis van Jan en Evelyn Leferink in november 2019

BEKLEMMEND
‘Onder corona hebben dingen die we bijna dagelijks doen zoals winkelen weinig vertrouwds meer. Dat wat eens vanzelfsprekend was voor ons, is nu zoek; vrijheid om te gaan waar we willen wat we willen; het is nu allemaal onder opgelegde restricties en verordeningen. Bijvoorbeeld, donderdagmorgen deed ik onze inkopen bij de plaatselijke kruidenier. Evelyn mocht niet mee, omdat maar één persoon per familie kan winkelen.

Wij wonen in Zuid-Winnipeg (Fort Richmond - East). Onze kruidenier is twee kilometer bij ons vandaan, dus nam ik de auto. Het was typisch guur voorjaarsweer voor Winnipeg; er lag nog een beetje sneeuw en er stond een straffe noordenwind; ook niet bepaald opbeurend voor mijn stemming. Op een normale dag, dat is dan voordat we corona hadden, is het verkeer hier druk met scholen in de buurt, scholieren op weg, mensen die naar het werk rijden of bij de bushaltes wachten. Maar die morgen lag het er allemaal verlaten bij. De stadsbus die ik tegenkwam, was vrijwel leeg. Ik ga linksaf, Killarney Avenue op. Witte Donderdag is normaal gesproken druk hier, want op Goede Vrijdag zitten de meeste winkels dicht. Maar er was vrijwel geen mens op de weg. Dat voelt beklemmend; onnatuurlijk.’  

ONTSMETTINGSMIDDEL
‘De ingang van de winkel is half afgebakend met geel plastic lint, hetzelfde spul dat gebruikt wordt voor het afbakenen van een ernstig verkeersongeval. “Enter here”, zegt een bord, net alsof je voor een douaneloket staat. Er staat een ernstig kijkend trio van begroeters. Ze wenken me dat ik meteen mag doorlopen. Vanwege het vroege uur zijn er nog maar weinigen hier. Als ik later op de dag was gearriveerd, had ik waarschijnlijk een tijdje in de rij moeten staan voor mijn beurt naar binnen.

Het handvat van mijn winkelkarretje wrijf ik in met een klodder hand ontsmettingsmiddel. Bij de groente afdeling noteer ik dat er vrijwel geen sla meer is. Ik denk meteen aan de vitaliteit van onze supply lines en word lichtelijk ongerust; voor verse groente en fruit zijn we vooral in de winter vrijwel geheel afhankelijk van Texas en California.  In de fruit afdeling loopt een vrouw ook met een winkelkarretje en zij heeft het oog op dezelfde appels als ik. We stoppen, zeggen niks en van mijn twee meter afstand knik ik dat ik zal wachten.  Mijn boodschappenlijstje zegt dat we rijst nodig hebben. Er liggen er nog maar een paar zakjes. Normaal ligt het hier vol. Mensen schijnen te hamsteren; dat is geen goed teken. Toiletpapier staat niet op mijn lijst, maar ik zie wel dat die winkel afdeling helemaal leeg is. Nog geen rolletje. Je vraag jezelf dan wel af waar in hemelsnaam Canadezen zich het meeste zorgen over maken. Dat is bovendien ironisch omdat de papierindustrie een belandrijke tak van de Canadese economie is. Bij het afrekenen, zit de kassabediende achter een meter hoog geval van plexiglas.’

HUMOR
Dit zijn een klein aantal van mijn indrukken en de verandering in mijn wereld. Sommige veranderingen maken me wat somber. Ik vraag me af of sommige dingen zoals afstand nemen tot elkaar (social distance) permanent zullen worden. Dat wordt te steriel voor mij. Wat we wel snel leren is dat onze medische voorzieningen geheel ontoereikend zijn voor calamiteiten zoals corona. Maar zelfs in deze moeilijke tijden hoort een beetje humor.  De kappers hier zitten ook dicht. Nog een paar weken en dan zie ik er zo uit zoals in deze cartoon van de Winnipeg Free Press.

PS Eerder al plaatste Wegdam Nieuws in deze serie een bijdrage uit Thailand van Ruben Sander, uit Noorwegen van Conny Goorden-Beukert, uit Australië van Merle Kuipers, uit Aruba van Oda ten Thije-Brummelhuis en uit uit Duitsland van Ans Brisenick-Schreijer. 

JAN LEFERINK is geboren en getogen op de boerderij van zijn ouders aan de Vondersweg (Perink in de volksmond). Hij studeerde na de middelbare school op de Tropisch landbouwhogeschool. Toen hij 18 jaar was, liep hij een tijdlang stage in Brazilië. Na zijn studie kreeg hij een baan bij Dienst over Grenzen en werd uitgezonden naar Paraguay alwaar hij  bij de Indianen werkte. Daar leerde hij zijn Canadese vrouw Evelyn kennen. Daar is ook hun dochter Charlotte geboren, die dus de Paraguaayanse en Canadese nationaliteit bezit. Daarna vertrokken ze naar Canada, waar Carl werd geboren. Hij heeft de Canadese en Nederlandse nationaliteit. 
Jan studeerde in Canada entomologie, de wetenschap die insecten bestudeert en kreeg daarna een baan bij de overheid. Thans is hij gepensioneerd (zoals hij in het verhaal vertelde).
Jans broers Paul en Henk zijn eveneens geëmigreerd. Paul woont en werkt in Zwitserland, Henk in Denemarken. Ze hebben daarnaast nog twee zussen en twee broers. Clemens is op het ouderhuis gebleven.