Verzet lelieteelt in Hof van Twente

De teelt van lelies ontmoet steeds meer weerstand in onze gemeente. Deze week verspreidde een groep ‘bezorgde bewoners uit Markelo’ op ruim 9.000 adressen een flyer over de risico’s van deze bollenteelt. De flyer verwijst naar de site aardigeburen.nl met veel informatie over dit onderwerp.

De laatste jaren groeit het aantal percelen met lelieteelt. Bij deze teelt worden zeer veel bestrijdingsmiddelen gebruikt en er zijn sterke aanwijzingen dat het gif ernstige ziekten veroorzaakt, zoals Parkinson, ALS, Alzheimer en autisme. Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) vond de bestrijdingsmiddelen terug in huisstof en in urine van omwonenden op meer dan 500 meter afstand van de percelen met lelies.

De gebruikte middelen zijn formeel toegelaten, maar er is geen onderzoek gedaan naar de neurologische gevolgen op de langere termijn. Ook wordt het gif alleen per middel getest, maar niet in combinatie, terwijl er op de percelen wekelijks mengsels worden gespoten.

Sommige risico’s zijn wel bekend. Zo gebruikt de lelieteelt veel paraffine-olie; volgens het RIVM een ‘zeer zorgwekkende stof’, omdat deze kankerverwekkend kan zijn.

Verbod bollenteelt

De lelieteelt is elders in Nederland niet overal toegestaan. Er zijn gemeenten die bollenteelt verbieden, zoals buurgemeente Haaksbergen. Elders in Nederland wordt de lelieteelt via de rechtbank verboden. In Sevenum eisten omwonenden een verbod op lelieteelt vlakbij hun huizen. De rechters gaven hen gelijk; zij vinden volksgezondheid belangrijker dan het financieel gewin van een enkele boer. Ook al is niet alles bekend, de rechtbank gaat uit van het ‘voorzorgsbeginsel’; bij twijfel niet inhalen.

Lelies kampioen landbouwgif

Binnen de landbouw is de lelieteelt de grootste gifgebruiker per hectare: lelies staan maar op 0,3% van het landbouwareaal, maar de lelieteelt is goed voor 12% van alle gifgebruik. Iedere week gaat er een andere cocktail overheen, om de bollen schoon te houden voor de export. Het landbouwgif komt uiteraard ook in de bodem en het grondwater en daarmee tenslotte ook in het drinkwater. En in de jaren ná de lelieteelt, komt het gif via mais en gras in het veevoer.

Behoefte aan grond

Er zijn geen lelietelers in de Hof, maar telers uit andere provincies huren hier grond. Een grondeigenaar krijgt een veel hogere huur van lelietelers dan wanneer ze de grond aan lokale boeren in gebruik geven. Door de lelieteelt is er dus ook minder grond beschikbaar voor de boeren in de Hof.

Om ziekten en plagen te voorkomen wil de teler ieder jaar nieuwe grond; pas na zes jaar mogen de lelies weer op hetzelfde perceel. Dus voor de meeste bewoners van het landelijke gebied is het afwachten of er volgend jaar lelies naast zijn huis, erf en moestuin worden gepoot.