Ingezonden: “Pesten, doe jij dat ook?”

Heb jij dat wel eens meegemaakt? Dat je gepest werd? Of heb je weleens iemand gepest? Oh, wacht! De meeste pesters weten helemaal niet dat ze pesten, dus dan weet je dat waarschijnlijk niet eens.

Maar ik weet: ook in en om Hengevelde wordt gepest. Soms meer, soms minder. Vroeger al en nu nog steeds. En dat doet wat met mensen. Want wie gepest wordt of werd kan daar de rest van zijn of haar leven last van hebben. Maar was jij je daar eigenlijk wel van bewust? Doe me een plezier en lees verder. En denk intussen soms na of je jezelf in iets herkent.

Misschien leef jij al jaren met de gevolgen van pesten. Dan kan ik je de hand schudden. Hopelijk heb je hulp (gehad), dat heeft mij geholpen. Niet toen, maar veel later. Ik heb helaas nooit het lef gehad om mijn pesters te vertellen wat hun gedrag voor gevolgen heeft gehad voor mijn leven. Mijn sociaal-emotionele ontwikkeling. De angsten die weer bovenkwamen toen we kinderen kregen. Want hoe gaan zij opgroeien? Gaan ze vrienden of vriendinnen vinden? Zullen zij weerbaarder zijn dan ik?

Pesten komt overal voor. Het gebeurt op school, werk, bij de sportclub, tijdens het uitgaan of ergens onderweg. Maar wat is nou eigenlijk pesten?

Het is niet iets eenmaligs, maar een vervelend iets dat maandelijks, wekelijks of soms zelfs dagelijks voorkomt. En dat kan een vervelende opmerking zijn, een grapje ten koste van die ander, iemand negeren of buitensluiten, imiteren, roddelen, kritiek uiten, intimideren, fysiek pijn doen of eigendommen beschadigen of verstoppen. Voor de pester stelt het vaak niks voor of is het alleen maar grappig, maar voor de persoon die gepest wordt is het vreselijk.

Wist je dat pesten traumatisch kan zijn? Het tast iemands zelfbeeld aan. Hij of zij denkt vaak ‘ik ben niet leuk’, ‘ik ben niks waard’, ‘ik kan beter op de achtergrond blijven, ik voeg toch niks toe’. En daardoor heeft pesten (soms hele grote) sociale en emotionele gevolgen. Iemand die gepest wordt kan bang zijn om naar school of werk te gaan, trekt zich terug, is angstiger, onzekerder, gevoeliger en stiller. School- of werkprestaties gaan achteruit. Pesten kan er zelfs voor zorgen dat iemand gaat nadenken over zelfmoord en soms wordt dat ook uitgevoerd. Hoe zou jij het vinden als iemand door jouw (onbewuste?) toedoen denkt ‘wat heb ik nog aan dit leven?’ Of de gedachte ‘als ik er niet meer ben heb ik deze (psychische) pijn ook niet meer.’

Bij mij werd vroeger mijn schooltas van de fiets getrapt. Of de snelbinders van mijn fiets werden zover naar achter getrokken dat ze bij loslaten vast in het wiel kwamen te zitten. Niemand wilde naast me fietsen en op school werd ik als laatste gekozen als er groepjes gemaakt moesten worden. Ik mocht in de pauze niet bij het groepje uit mijn klas zitten en alles wat ik zei was fout of oud nieuws.

Wat bij mij ook meespeelde: de teamindeling bij de sportclub. Ik viel na de herindeling voor het nieuwe seizoen namelijk volledig buiten de groep. Alle klasgenoten zaten in andere teams. Dus voor alle vrijwilligers die zich bezighouden met de nieuwe teamindelingen, wees je ervan bewust dat je een bijdrage levert aan het welzijn van de jeugd. Zorg dat jongeren, zeker in de tiener- of puberjaren, aansluiting hebben bij hun teamgenoten. Dat ze zich gewaardeerd voelen. Bij mij is dat niet gelukt en mede daardoor moet ik nu nog dealen met de gevolgen.

Iemand die gepest wordt zal steeds onzekerder en stiller worden. Voor anderen kan dat stille weer een reden zijn om iemand niet meer bij de groep te betrekken. Want hij of zij lijkt daar immers geen interesse meer in te hebben. Maar niets is minder waar, want die persoon heeft juist behoefte aan gewaardeerd worden, geaccepteerd worden. Het is fijn om simpelweg bij de groep te mogen horen, of wanneer iemand anders het gesprek start, maar ook dan zal hij of zij bij elk antwoord zijn woorden goed overwegen. Bang om iets verkeerds te zeggen.

Heb jij weleens een vervelende opmerking naar iemand geroepen? Ook al was het wat jouw betreft een grapje, dat hoeft het voor de ander niet te zijn. Ook al heeft hij of zij erom gelachen, want dat kan ook een overlevingsreactie zijn.

Heb jij weleens iemand buiten je groep gehouden? Of mocht iemand niet meefietsen? Iemand die altijd als laatste gekozen werd in je klas? Heb jij weleens iets naar iemand gegooid? Of (regelmatig) commentaar gegeven op wat hij of zij vertelde? Of houd jij samen met anderen die vervelende roddel over een collega of dorpsgenoot in stand?

Het is eigenlijk heel vreemd dat je in de huidige maatschappij niet meer mag zijn wie je bent, maar moet zijn zoals ‘de maatschappij’ je zou willen zien. Mag iemand alsjeblieft ook gewoon zichzelf zijn?! Ook al is dat heel dik of dun, lang of kort, stil of luidruchtig, met een andere huidskleur of een eigen kledingstijl. Waardeer én accepteer dat hij of zij zichzelf durft te zijn!

Pesten is van alle tijden, maar komt tegenwoordig naast mondeling en fysiek ook veelvuldig digitaal voor. Via een app of chat of bij online games. De wereld verhard en we doen er allemaal aan mee.

Op scholen wordt gewerkt aan speciale lessen om pesten tegen te gaan. De kanjertraining op de basisschool of de lessen Rots en Water op het voortgezet onderwijs bijvoorbeeld. Maar dat alleen is niet voldoende. Ook thuis, in ons gezin, met vrienden, bij sport of waar dan ook zouden we elkaar moeten aanspreken op ongewenst (pest)gedrag. Lessen sociale vaardigheden zouden voor heel veel mensen in onze verhardende maatschappij een goed idee zijn. Dat houdt na de kinder- en pubertijd niet op.

Samen zijn we verantwoordelijk voor het sociale binnen onze maatschappij. Ik hoop dat iedereen ook zijn of haar verantwoordelijkheid neemt. Maak het bespreekbaar, kijk om je heen, let op elkaar en wees lief voor elkaar.

Dankjewel.

De schrijver van het bovenstaande wenst anoniem te blijven, de naam is bij de redactie bekend.