Films, foto’s, krantenberichten, verhalen en nog eens verhalen. Gelukkig is er veel bewaard gebleven van de afgelopen vijftig jaar Zomerfeesten. Het is de moeite waard om het allemaal nog eens te bekijken. De sfeer in de vroegere jaren, de mannen en vrouwen die zich bezighielden met de veelsoortige evenementen die tijdens al die Zomerfeesten werden gehouden, de kermisattracties, het komt allemaal voorbij.
In deze aflevering van de serie blikken we terug op het fenomeen In en Om de Boerderij dat van 1980 tot en met 1997 een trekpleister was op de laatste zondag van de Zomerfeesten.
(foto: Rijendik staan de toeschouwers rond de dorsvloer waar vlnr Gerhard Wegdam (Heggel Gerrad), de bijna onzichtbare Bernard Hartgerink (De Kèmper), Herman Brummelhuis (Slot Herman), Jan Velthuis (Kloomps'Jantje) en Gerhard Jannink (Fraans Gerrad) het graan aan het dorsen zijn.)
=door Gijs Eijsink=

Een deel van het terrein 

HET TWENTSE BOERENLEVEN ALS ATTRACTIE

Het is 1994. We pikken er zomaar een jaar uit. Omdat er een film van is gemaakt, een mooie herinnering aan een onderdeel van de Zomerfeesten dat jarenlang succesvol was.
Het spandoek geeft aan waar het eendaagse boerenerf begint. Hoe eenvoudig kan het zijn. Je verplaatst gewoontes en gebruiken, allerlei dieren en gebruiksvoorwerpen en uiteraard de boeren zelf van hun erven naar het terrein van de Zomerfeesten en de mensen komen erop af. Ik zie burgers genieten van de talloze hokken met kleinvee van de “Kleindieren Sportvereniging Stad en Ambt Delden”. Allerlei soorten konijnen ,  marmotten, exotische hanen en hennen. Maar het zijn niet alleen de zogenaamde burgers, ook boeren uit Hengevelde en verre omstreken kijken vol interesse naar het beestenspul en naar de mannen en vrouwen die ‘aan het werk zijn’ op het feestterrein. Ze kennen het allemaal uit eigen ervaring, maar toch willen er erbij zijn, deze middag in Hengevelde.

De vrouwen in klederdracht die aan het karnen zijn en aan het pannenkoeken bakken, “openluchthokken” gemaakt van dranghekken met allerlei soorten paarden en koeien en een machtige grijze stier. Hoefsmid Flip Tijdink uit Goor die een flink stuk terrein toegewezen heeft gekregen voor zijn specialiteit, het beslaan van paarden. Hij legt zijn geroutineerde handelingen uit aan een jongetje. Ik zie kramen met etenswaren van het platteland en een vijver met eenden en ganzen en op de rand een fraaie zwarte kloek met kuikens.

Een vrouw met originele knipmuts bakt pannenkoeken>>

Af en toe zie ik tussen de honderden toeschouwers een bekende zoals Harrie Grefte, hij is een van de organisatoren.  Maar soms is het een Hengeveldenaar die niet meer onder ons is zoals Johan Rouweler die door het beeld loopt met zijn karakteristieke grote passen, Mariet Pelle-Pierik en Arnold ten Heggeler. 

Een deel van de film gaat over de zagende stoommachine van Theo Meijerink. Hij is aan het houtzagen. Maar dat deel sla ik nu over. We komen op dit buitengewoon interessante onderdeel van de Zomerfeesten later in deze serie terug.

Honderden belangestellenden kijken naar dit tafereel. Bennie Blanken en Marinus Overbeek die links schapen aan het scheren zijn. Rechts geeft Nico Bauhuis, de kleine grote animator van het festijn, uitleg

NICO
Enkele boeren zijn aan het dorsen met vlegels. Dat moet in een bepaald ritme, zo ging dat vroeger. Een compleet accordeonorkest speelt het Twentse volkslied  en zo gaat het maar door In en Om de Boerderij van de Zomerfeesten tot we ineens een kleine man met een kalend voorhoofd en met een rode boerenzakdoek om de nek in beeld krijgen met een microfoon in zijn hand.  Dat is de man die op zijn eigen wijze de gebeurtenissen becommentarieert. Nico Bauhuis, bekend om zijn humor, geeft de mensen uitleg en ik zie hoe mensen zich amuseren met zijn bijzondere toelichtingen. Nico was al die jaren de spil van In en Om de Boerderij. Tegenwoordig woont de 75-jarige entertainer samen met zijn vrouw Maria op een nieuw appartement in Delden. Ik zocht hem daar op en hij vertelde mij dat hij voor zijn spectaculaire boerderijshow altijd een beroep kon doen op talloze medewerkers uit het dorp, maar ook uit andere plaatsen. ‘We vergaderden eenmaal per jaar bij Keuper aan de Wethouder Goselinkstraat. Meestal in februari. Dat gebeurde bij Gert en Jennie aan de keukentafel. Daar namen we de plannen door. Het was altijd een gezellige avond. Jennie was de secretaresse. Ze zorgde niet alleen voor koffie en gebak maar ook voor een verslag van de vergadering. Gert zorgde voor een kratje bier. Het waren geweldige mensen. Het was er altijd gezellig.’

Wie waren er nog meer bij?
‘Arnold Aarnink, Harrie Grefte, Richard Assink, Bennie Blanken, Jan Slaghekke (Doonderman), Willem Vehof, Bennie Doeschot. We maakten afspraken en hadden daarna nog vaak contact per telefoon. Soms had ik al wat dingen uitgestippeld. Het idee was eigenlijk om voor de kinderen een soort van leuke, kleinschalige kinderboerderij te maken. De achterliggende gedachte was dan dat de ouders dan ook meekwamen om zo een gezellige activiteit te organiseren voor de zondagmiddag. Maar na een jaar of vijf hadden we al een bepaald niveau bereikt en pasten we de boerderij steeds meer aan. Het werd daardoor uitbereider.’

<<Een kind moet wennen aan het ritje op de pony

Jullie hadden toch nog veel meer medewerkers?
‘Jazeker. Tientallen mensen  hebben ons geholpen. Je had de mannen die actief waren op de boerderij en de vrouwen die pannenkoeken bakten of allerlei mensen die spullen verkochten. Je had de mannen die dorsten of oude machines van vroeger demonstreerden. De nestors uit Hengevelde die op de originele manier dorsten, werden door mijzelf benaderd. Via een tip hebben we zelfs een keer dorsers uit België gehad. Die waren wereldkampioen. We zijn er van tevoren heen geweest om te overleggen en te kijken hoe ze werkten. Willem  Vehof en Gert Keuper waren erbij. Alleen dat onderdeel al trok duizenden kijkers. En dan had je nog de mensen die het vee ophaalden zoals Gerard Leusink uit Bentelo, die gratis met zijn vrachtwagen op pad ging. Koeien met kalveren, paarden, schapen. Eppie te Pierik uit Markvelde deed dat ook. Dat waren enorm goede helpers. Leusink heeft zelfs een keer een stier uit Zeeland opgehaald. Dat was de grootste bolle van Nederland. Hij woog 1200 kilo. Geweldig was dat.’

De schapen wachten op hun beurt om geschoren te worden

Jullie hadden een steeds groter wordend terrein nodig?
‘Omdat we steeds meer aanmeldingen en tips kregen van mensen die speciaal vee beschikbaar stelden of gezien hadden op andere plekken in het land. Bijzondere paarden, varkens met biggen, zelfs wilden varkens, exotische soorten pluimvee. We hebben emoes gehad en kamelen. Wat ook altijd veel publiek trok, was het schapen scheren. Dat deden Willem Vehof, Marinus Overbeek en Bennie Blanken. Johan Pelle was klompen aan het maken, er werd mosterd gemaakt en zo ging het maar door en elk jaar was Flip Tijdink uit Goor een echte publiekstrekker. Hij besloeg paarden, behandelde hun hoeven. Hij bracht altijd zijn zussen mee, zijn zoon assisteerde hem. Voor Flip was het een echte uitgaansdag. Na afloop in de tent kwam hij tot leven als we nog even bij elkaar zaten om samen een pilsje te drinken.’

Jij stond aan de microfoon om commentaar te geven. Dat gebeurde vaak met komische opmerkingen. Hoe deed je dat?
‘Ik maakte in de weken voor de feesten allerlei aantekeningen om goed beslagen ten ijs te komen. Toon Klaver hielp me met teksten maken. Hij had daar lol in. Soms moest je aan de mensen uit de stad nog uitleggen wat de voorkant van de koe is en wat de achterkant.’

<<Nico Bauhuis, de spil van het evenement

Zelf ben je geen boer en ook nooit geweest.
‘Ik leerde veel door mijn contacten met de boeren en ik las De Boerderij. Daardoor kon ik deskundig commentaar geven. Soms gaf ik uitleg in verbasterd Engels, Frans, Duits, Russisch en Chinees. Ik deed er inderdaad wel een beetje humor bij. Dat zat altijd in mij.’

Hoe kijk je erop terug?
‘Het was een mooie tijd. We hebben er duizenden mensen mee vermaakt, kinderen en volwassenen. Dat nemen ze me nooit meer af. Op het laatst waren we er het hele jaar mee bezig en dan tel ik ook het stoomfestival mee. We zijn nog op bezoek geweest in Wales. Van daaruit kwamen ze met vijf man naar ons. Ze sliepen bij Hotel Pierik. Zo kreeg je door al die activiteiten ook steeds meer contacten. Ik heb ook nooit een chagrijnige medewerker meegemaakt. Het was altijd fijn en gezellig. Ik kan er zoveel over vertellen. We hebben Koperen Ko uit Almelo erbij gehad als artiest. Meestal stuurden we hem na afloop naar Varenbrink. Het was voor hem een grote feestdag om bij ons te mogen optreden. Zijn dochter bracht en haalde hem. Uit voorzorg. Burgemeester Buijvoets was ook altijd enthousiast en zijn opvolger Van der Vegt ook, Ik weet nog dat het huidige Amuzant bij In en Om de Boerderij is ontstaan, Buijvoets en Van der Vegt bespraken het daar. Ik hoorde het idee ontstaan.’

Koperen Ko, Nico Bauhuis en de heer en mevrouw Buijvoets zijn op weg naar het terrein van In en Om de Boerderij alwaar de oprichting van het latere Amuzant gestalte zal gaan krijgen.

Jammer dat het op enig moment is opgehouden?
‘Ja. Dat stoomfestival hadden ze nooit moeten opgeven. Het begon een internationaal festijn te worden', aldus Nico Bauhuis. 'Uit allerlei landen kwam de mensen erop af. België, Engeland, Wales, Frankrijk, Duitsland. Daardoor werd het groter en groter. En er is nooit één cent bijgegaan. De potentie was groot. De boerderij had ook niet moeten stoppen. Wat weten mensen tegenwoordig nog van het boerenleven?
Maar ja, een deel van het bestuur had andere inzichten. Het had eventueel in een andere opzet nog steeds een publiekstrekker kunnen zijn.’

 Op vakkundige wijze scheert Marinus Overbeek een schaap

 Dorsende boeren. Vlnr Herman Brummelhuis, Gerhard Wegdam en Johan Spekreijse alias de Bottermaker.

Flip Tijdink uit Goor en zijn neef Philip beslaan een paard 

 Nog een 'actiefoto' van Flip Tijdink

 De uit Hummelo afkomstige Dinie is aan het kantklossen 

 De vijver

(Met dank aan oa Rudi Brummelhuis)