Hofvogels: de bosuil versus de boommarter

Stichting Hofvogels maakt zich in en om Hengevelde sterk voor diverse vogels, waaronder de bosuil, de meest voorkomende uilensoort in Europa. Al zou je dat niet zeggen want je ziet hem niet zo veel, tenminste overdag niet. Het is een uil met zwarte ogen, een nachtjager, die zich overdag schuil houdt, dicht tegen een boomstam aangedrukt.  Deze “roestende” bosuilen worden dan soms luidruchtig geplaagd door gaaien en andere kleine zangvogels.

De bosuil is ongeveer zo groot als een kraai, heeft een grote ronde kop en grote brede vleugels.  Hij vliegt geruisloos.  Het voedsel van de bosuil bestaat voornamelijk uit kleine knaagdieren.  Van nature broedt de bosuil in boomholtes, maar als die niet voldoende aanwezig zijn, maken ze ook gebruik van nestkasten. Het meest kenmerkende van de bosuil is de mysterieuze  roep van de mannetjes, die in de donkere nacht vaak door het vrouwtje beantwoord wordt en waar menig regisseur van een spookfilm al dankbaar gebruik van  heeft gemaakt.

De bosuil begint al vroeg in het jaar met nestelen, februari/maart  en het legsel omvat meestal tussen de 2-4 eieren. Ze hebben 1 broedsel per jaar. Als er te weinig voedsel is, wordt er niet gebroed.  Het vrouwtje broedt, het mannetje zorgt voor voedsel. De broedtijd is 28-30 dagen en de jongen verlaten na ca. 4 weken het nest.

Echter, dan moet alles wel goed gaan.  De volwassen bosuil kent geen natuurlijke vijanden of bedreigingen, maar een nest jonge uilen is kwetsbaar, kan zich niet verdedigen en als een boommarter de kans krijgt, zal hij niet nalaten een nest te plunderen. Uit beelden van een in de omgeving van een nestkast opgestelde wildcamera bleek, dat dit het afgelopen seizoen het geval is geweest  bij een bijna ringbaar nest jonge bosuilen in het controlegebied van de Hofvogels.

Als controleur is dit een domper op het begeleidingsproces van het legsel. Eerst de waarneming van de eieren, na 4 weken de jongen en als je 3 weken later bij de nestkast komt om de jongen te ringen en deze blijkt leeg te zijn, dan is dat een enorme teleurstelling.   Sommige mensen zullen zeggen: “Dat is nu eenmaal de natuur, eten en gegeten worden”.  Gedeeltelijk  is dat ook wel zo, maar als uilenliefhebber willen we toch liever een andere afloop zien.

Want door diverse oorzaken hebben bosuilen de laatste jaren een te laag broedsucces en loopt in ons werkgebied de populatie sterk terug. Daarom moeten we alles aangrijpen om dit tij proberen te keren. Dus ga je nadenken:  “Hoe kunnen we deze predatie in de toekomst voorkomen?” Je zoekt in literatuur, je struint het internet af en legt contacten met andere controleurs en uilenwerkgroepen.

Een mogelijke oplossing werd gevonden bij “onze buren” van Vogelwerkgroep  Berkelland (uilenwerkgroep Neede). Ook daar had een boommarter toegeslagen en troffen de controleurs 3 leeggeroofde nestkasten van de bosuil aan.  Er werd een nieuwe kast gemaakt met aan de voorzijde een grote ronde, gladde kunststof schijf , zonder houvast voor de boommarter. Deze schijf moet voorkomen dat de marter in de kast kan komen. Het is een proef, die wij als Hofvogels hebben overgenomen. Ook wij hebben zo’n “marterproof”-kast gemaakt en deze hangt sinds kort  in ons controlegebied.

Het is dus nog even afwachten of deze uitvoering afdoende is, want boommarters zijn slim en behendig. Hopelijk kunnen wij ze een stap voor blijven.
Als de bosuilen deze kast accepteren en er een broedsel volgt met uitvliegende jonge uilen, dan hebben wij een slag gewonnen.   We houden jullie op de hoogte van het verloop van deze proef.

Stichting Hofvogels